Vragen en antwoorden over de wijzigingen in de Arbowet
Veel gestelde vragen en antwoorden
De vernieuwde wet levert soms ook nog vragen op. De antwoorden op de vragen die wij tegenkomen, kunt u hier terugvinden.
Dit zijn de thema's:
- Algemeen
- Medewerkersbetrokkenheid
- Overleg bedrijfsarts, arbodeskundigen en werknemersvertegenwoordiging
- Rol preventiemedewerker
- Basiscontract
- Rol bedrijfsarts
- Vrije toegang werkvloer bedrijfsarts
- Open spreekuur
- Second opinion bedrijfsarts
- Verplichte klachtenprocedure
- Toezicht en handhaving
- Diversen
Heeft u een vraag die hier niet tussen staat, klik dan hier om uw vraag te stellen.
Waarom is er een Arbowet?
In de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) staan regels voor werkgevers en werknemers om de gezondheid, veiligheid en welzijn van werknemers te bevorderen. De Arbowet is een kaderwet. Dat betekent dat er algemene bepalingen staan over het arbobeleid in bedrijven. De Arbowet stelt dat werkgever en werknemers samen moeten zorgen voor het verbeteren van de arbeidsomstandigheden. De werkgever is uiteindelijk verantwoordelijk, maar ook de werknemer heeft de verplichting de eigen veiligheid en gezondheid in acht te nemen. Door bijvoorbeeld arbeidsmiddelen en beschermingsmiddelen op de juiste wijze te gebruiken.
Waarom werd de Arbowet aangepast?
Om betere arbeidsgerelateerde zorg voor werknemers te realiseren. De nadruk ligt niet alleen op verzuim, maar juist ook op preventie. Het voorkomen van verzuim dus.
Wanneer ging de nieuwe Arbowet in?
De vernieuwde Arbeidsomstandighedenwet werd op 24 januari 2017 aangenomen door de Eerste Kamer en is per 1 juli 2017 ingegaan. De werkgever en de arbodienstverlener hadden een jaar de tijd om de contracten en dienstverlening aan te passen conform deze nieuwe wet. Vanaf 1 juli 2018 is de Arbowet definitief en moeten alle werkgevers en arbodienstverleners hier zich aan houden.
Wat veranderde er voor mij als ArboNed-klant?
In de visie van ArboNed en in onze samenwerking staat preventie al centraal. We handelden dus al in lijn van de wetswijzigingen. Toch waren er aanpassingen nodig in onze samenwerking. U ontving voor 1 juli 2018 van ArboNed, dan wel via uw verzekeraar een addendum op onze overeenkomst. Hierin was onder meer de second opinion in opgenomen.
Wat moest ik minimaal doen als werkgever om te voldoen aan de wetswijzigingen?
Een preventiemedewerker moest aangesteld worden, als dit nog niet het geval was. Met de praktische training Preventiemedewerker leidt ArboNed uw werknemer binnen één dag op tot preventiemedewerker.
Golden alle wijzigingen voor alle bedrijven ongeacht het aantal werknemers?
Ja, de Arbowet geldt voor alle werkgevers, ongeacht het aantal werknemers. Daar waar instemming wordt gevraagd van personeelsvertegenwoordiging of Ondernemingsraad gelden de regels uit onder meer de Wet op de Ondernemingsraden (WOR). Daar waar deze niet is (met name bedrijven minder dan 10) voert werkgever overleg met de belanghebbende werknemers.
Waarom geeft de nieuwe Arbowet de OR meer mogelijkheden?
De wetgever betrekt de werknemers (via de ondernemingsraad en personeelsvertegenwoordiging) meer bij het proces zodat de betrokkenheid en het draagvlak voor arbeidsomstandigheden ook door de werknemers wordt vergroot.
Hoe verhoudt deze wet zich met de maatwerkregeling?
De Arbowet geldt zowel voor zogenaamde Vangnet als voor Maatwerkregeling. In de Arbowet is de verplichting opgenomen om zieke werknemers te begeleiden De wijze waarop kan op 2 manieren, de vangnetregeling (contract met een gecertificeerde arbodienst) en de maatwerkregeling (contract met een geregistreerde bedrijfsarts).
Staat de Arbowet vrij van elke CAO of zijn er uitzonderingen?
De Arbowet is verplicht voor alle werkgevers waarbij de voorschriften uitgaan van een doel, namelijk gezond en veilig werken. Hierbij heeft de wetgever ervoor gekozen om bepaalde zaken dwingend voor te schrijven. Bepaalde zaken zijn nader geregeld in AMvB en Arboconvenanten. In (branche)cao kunnen nadere regels worden gegeven hoe het doel te bereiken. Voor bepaalde onderdelen kan de cao hierop aanvullende aanpassingen doen, maar geen zaken van dwingend recht.
Hoe kan ik mijn werknemers het beste informeren over de nieuwe rechten voor werknemers in de Arbowet?
Op dezelfde wijze dat u uw werknemers nu ook informeert over belangrijke wijzigingen. U kunt het verzuimprotocol uitbreiden met nadere informatie over bijvoorbeeld toegang de bedrijfsarts, klachtenprocedure en overige relevante wijzigingen. Mede afhankelijk van de grootte van de organisatie kunt u bijvoorbeeld een brief of email versturen, poster ophangen etc.
In hoeverre had deze wetswijziging betrekking op ZZP’ers en uitzendkrachten?
Afhankelijk van de inrichting van de werkzaamheden kan de zzp-er alsook uitzendkracht gezien worden als werknemer. Indien dat het geval is geldt de Arbowet in zijn geheel. Voor uitzendkrachten geldt de ook de regels vanuit het uitzendbureau, waaronder Risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) van het uitzendbureau. Zie voor meer informatie de pagina over zelfstandige op Arboportaal.nl.
Zijn er verplichtingen ten aanzien van vrijwilligers?
Voor wat betreft de Arbowet niet. Art 1 lid 2 van de Arbowet luidt:
In deze wet en de daarop berustende bepalingen wordt mede verstaan onder:
- Werkgever;
- degene die zonder werkgever of werknemer in de zin van het eerste lid te zijn, een ander onder zijn gezag arbeid doet verrichten;
- degene die zonder werkgever of werknemer in de zin van het eerste lid te zijn, een ander niet onder zijn gezag arbeid in een woning doet verrichten, in bij algemene maatregel van bestuur aan te wijzen gevallen;
- werknemer: de ander, bedoeld onder a, met uitzondering van degene die als vrijwilliger arbeid verricht.
Blijft de werkgever ook volledig verantwoordelijk wanneer de uitval niet gerelateerd is aan de werksituatie? Hoe kan de werkgever zijn werknemer op een positieve manier stimuleren?
De werkgever is verantwoordelijk voor begeleiding tijdens het verzuim van de werknemer. De oorzaak van het verzuim is in deze niet relevant. De bedrijfsarts adviseert de werkgever en werknemer waar mogelijk over de adequate interventies en preventieve mogelijkheden.
Indien er sprake is van een verrichtingenabonnement moet er dan een ander abonnement afgesloten worden?
Een verrichtingenabonnement zegt iets over het afrekenmodel van de dienstverlening en niets over de inhoud. Deze Arbowet heeft niet als doel een abonnement te wijzigen. Heeft u vragen over uw abonnement neem dan contact op met uw vaste aanspreekpunt.
Wat houdt een grotere medewerkersbetrokkenheid in voor werkgevers?
Naast dat de werknemersvertegenwoordiging al instemmingsrecht met betrekking tot het arbeidsomstandighedenbeleid, hebben zij nu instemmingsrecht bij zowel de keuze van de persoon van de preventiemedewerker als over de positionering van de preventiemedewerker in de organisatie. Een werkgever moet dit zelf regelen in zijn organisatie. Ook hebben zij instemmingsrecht bij de keuze van de second opinion mogelijkheden.
Wat is het verschil tussen een werknemersvertegenwoordiging en een ondernemingsraad (OR)?
Een bedrijf in Nederland met 50 of meer werknemers (dus geen fte’s) is verplicht om een eigen ondernemingsraad te hebben. Een bedrijf van minder dan 50 werknemers kan vanuit de cao toch verplicht zijn een ondernemingsraad in te stellen. Ook kan een kleiner bedrijf vrijwillig een ondernemingsraad instellen. Wanneer een bedrijf met meer dan 10 en minder dan 50 werknemers geen ondernemingsraad heeft, dan moet er, indien de werknemers dit willen, een personeelsvertegenwoordiging ingesteld worden, die ook een aantal bevoegdheden heeft.
Vanaf hoeveel werknemers moet medewerkersbetrokkenheid georganiseerd worden?
De nieuwe Arbowet heeft als doel om alle werknemers beter te betrekken bij de Arbodienstverlening. De wetgever geeft daartoe instemmingsrecht aan de ondernemingsraad dan wel personeelsvertegenwoordiging. In een bedrijf met meer dan 50 medewerkers moet een ondernemingsraad zijn ingesteld. Elk bedrijf moet tenminste één werknemer hebben die de verplichte preventietaken vervult, de preventiemedewerker. Bij bedrijven tot 25 werknemers mag ook de directeur als preventiemedewerker optreden. Een personeelsvertegenwoording kan dan wel ingesteld worden bij bedrijven van 10 tot 50 werknemers. De Wet op de Ondernemingsraad geeft hier nadere voorschriften voor. Bij het ontbreken van een ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging, vindt overleg plaats met de belanghebbende werknemers.
Wat betekent een grotere betrokkenheid van de medezeggenschap concreet?
Door de ondernemingsraad of werknemersvertegenwoordiging instemmingsrecht te geven, worden zij gedwongen om na te denken en hun verantwoordelijkheid te nemen ten aanzien van arbeidsomstandighedenbeleid en de inrichting hiervan.
Vanaf hoeveel werknemers is een medezeggenschapsraad noodzakelijk?
De wet WOR (Wet op Ondernemingsraden) stelt vanaf 50 medewerkers samenstellen van een ondernemingsraad verplicht. De wet WMS (Wet Medezeggenschap op School) stelt dat er altijd een medezeggenschapsraad is ongeacht het aantal leerkrachten of personeelsleden in het onderwijs.
Waarom moet een bedrijfsarts of arbodeskundige kunnen overleggen met mijn werknemersvertegenwoordiging?
De bedrijfsarts en andere arbodeskundigen en de werknemersvertegenwoordiging hebben de mogelijkheid om overleg te voeren met elkaar. De bedrijfsarts en de arbodeskundigen zijn zo meer betrokken bij het bedrijfsbeleid voor gezond en veilig werken. Zij kunnen dan een beter beeld krijgen van mogelijke oorzaken, maar ook preventie van verzuim.
Wie moet het initiatief nemen, de bedrijfsarts/arbodeskundige of de werknemersvertegenwoordiging?
Dat kan uitgaan van zowel de werknemersvertegenwoordiging of preventiemedewerker als van de bedrijfsarts of arbodeskundige.
Als werkgever vind ik het overleg tussen bedrijfsarts arbodeskundige en de werknemersvertegenwoordiging overbodig. Kan ik het weigeren?
Het is een recht dat is vastgelegd in een wet. Wanneer een werkgever dit weigert, dan zal dat de verstandhouding tussen de werknemersvertegenwoordiging of ondernemingsraad en de werkgever meestal niet ten goede komen. De bedrijfsarts kan mogelijk geen of onvoldoende advies geven. De eventuele (nadelige) consequenties zijn dan voor rekening van werkgever.
Wat kan een onderwerp zijn waarover een ondernemingsraad in overleg gaat met een bedrijfsarts?
Dit is aan de ondernemingsraad. De ervaring leert dat dit vaak vragen zijn met betrekking tot privacy, de Risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) of verzuimrapportages.
Verandert er iets t.a.v. in welk detail de bedrijfsarts mag treden voor preventieve zorg in het overleg met de arbo-deskundige? Dus welke analyses of informatie kan overlegd worden zodat de werkgever betere maatregelen kan ondernemen.
Hier verandert niets. Aangezien de bedrijfsarts gebonden blijft aan medisch geheim en diverse privacywetgeving. Informatie herleidbaar tot individuele personen mag niet verstrekt worden, tenzij de werknemer daartoe toestemming heeft verleend.
Hoe moet een kleine werkgever met twee à drie werknemers dit allemaal gaan toepassen?
De werkgever kan in overleg met zijn werknemers aangeven wat arbeidsomstandighedenbeleid inhoudt en daar waar nodig passende maatregelen nemen: voorlichting, verstrekken beschermingsmiddelen, instructies.
Wat moet een werkgever doen aan medezeggenschap wanneer hij minder dan 10 werknemers heeft?
Hij moet dan overleggen met de belanghebbende werknemers.
Gaat het uurtarief van ArboNed in als ik een vraag stel?
Dit is afhankelijk van uw contractvorm en met wie u contact wenst. Over het algemeen is uw vaste contactpersoon, de re-integratie- en preventie adviseur of de procesregisseur, hier kunt u terecht voor al uw vragen. Het telefoonnummer vindt u terug in de portal Vandaag van ArboNed. Heeft u de portal nog niet geactiveerd, dan belt u 030 299 64 44 (de Klantenservice).
De veelgestelde vragen over de preventiemedewerker leest u hier.
Wat is een basiscontract arbodienstverlening?
Het basiscontract is een verplichte overeenkomst tussen werkgever en arbodienstverleners. Hierin is de manier van ondersteuning vastgelegd, het bevat de minimale voorwaarden voor arbodienstverlening. In de contracten kunnen uiteraard meer afspraken gemaakt worden, conform de wensen van de werkgever.
- In het basiscontract moet staan hoe de arbodienstverleners de voor de werkgever verplichte taken uitvoeren.
- Bij de bedrijfsarts moet het contract specifiek ingaan op de uitvoering van de volgende punten:
- De bedrijfsarts kan iedere werkplek bezoeken.
- De bedrijfsarts heeft een klachtenprocedure.
- De bedrijfsarts moet nauw samenwerken met de preventiemedewerker en de OR, personeelsvertegenwoordiging of belanghebbende werknemers.
- De bedrijfsarts honoreert in beginsel het verzoek om een second opinion.
- De bedrijfsarts adviseert over preventieve maatregelen.
- De bedrijfsarts meldt beroepsziekten aan het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten.
Ik ben al klant bij ArboNed. Hoe kom ik aan dit basiscontract?
Met een verzuimabonnement bij ArboNed (op basis van de ‘vangnetregeling’), voldoet u aan de eisen die de Arbowet stelt in artikel 14a rond het uitvoeren van uw wettelijke taken, het zogenoemde basiscontract. Concreet betekent dit dat ArboNed u graag ondersteunt bij uw onderstaande taken, precies zoals de wet ook vereist.
- Activiteiten op het gebied van verzuim en re-integratie.
- Het bieden van vrije toegang van werknemers tot de bedrijfsarts (via het open spreekuur).
- De Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E).
- Het Preventief medisch onderzoek (PMO of PAGO).
- In specifieke gevallen een aanstellingskeuring.
In onze samenwerkingsvoorwaarden hebben wij uw wettelijke taken en de werkafspraken die wij daarover maken nader beschreven. ArboNed heeft deze samenwerkingsvoorwaarden om een goede samenwerking te waarborgen. Zo houdt u uw bedrijf gezond en voorkomt u boetes van de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Inspectie SZW).
Al onze klanten van voor 1 juli 2018 zijn voorzien van een basiscontract of een addendum op het huidige contract waardoor iedereen voldoet aan het basiscontract.
Brengt dit veranderingen in (de kosten van) de dienstverlening met zich mee?
Met name de mogelijke kosten van de second opinion zijn een wijziging, omdat dit nieuw is. De overige kosten inzake preventie en overleg zullen vergelijkbaar zijn met wat u nu van ons afneemt op dit vlak.
Veel kleinere werkgevers hebben een contract waarin de bedrijfsarts alleen in beeld komt bij langdurig verzuim. Moeten zij nu weer een contract afsluiten zoals dat in het verleden het geval was?
De nieuwe Arbowet schrijft een basiscontract voor met verplichte basiselementen. Dit geldt voor alle werkgevers.
Moet de samenwerking tussen de bedrijfsarts, ondernemingsraad en preventiemedewerker vastgelegd worden in het basiscontract?
In het contract moet staan hoe het overleg tussen bedrijfsarts, preventiemedewerker en ondernemingsraad kan plaatsvinden.
Is een arbeidsdeskundigheidsonderzoek mogelijk op basis van het basiscontract?
Voor de uitvoering van de volgende taken moeten deskundigen worden ingeschakeld:
- de ziekteverzuimbegeleiding;
- arbeidsgezondheidskundig onderzoek;
- aanstellingskeuringen;
- toetsen van en adviseren over de Risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E);
- bieden van toegang tot de bedrijfsarts voor de werknemer voor individuele, persoonsgerichte gezondheidsvragen in relatie tot werk.
Voor de taken 1, 2, 3 en 5 moet een bedrijfsarts worden ingeschakeld. Het toetsen van de RI&E moet door een van de vier kerndeskundigen worden uitgevoerd.
In het contract moet worden beschreven op welke wijze de kerntaken worden uitgevoerd.
Welke van de punten uit het basiscontract zijn wettelijk verplicht voor de werknemer?
In basiscontract is een aantal verplichte onderdelen waaronder toegang tot de bedrijfsarts bedoeld (open spreekuur) en aanstellingskeuringen als aanbieden van arbeidsgezondheidskundig onderzoek. Ook zullen in het basiscontract de klachtenprocedure en second opinion opgenomen worden. Voor volledig overzicht heeft de OVAL een document inclusief checklist opgesteld.
Wat betekent de komst van het basiscontract voor de keuzemogelijkheid tussen vangnet en maatwerkregeling?
Hier verandert eigenlijk niets. De keuze blijft als voorheen, met instemming van ondernemingsraad/personeelsvertegenwoordiging. In de nieuwe Arbowet is aangegeven wat de verplichte onderdelen van het contract tussen werkgever en arbodienst/bedrijfsarts zijn.
Voldoet een flex-contract met ArboNed ook aan het basiscontract?
Ja, al de contracten met ArboNed voldoen aan de Arbowet.
Wordt het basiscontract onder de online omgeving van het bedrijf geplaatst?
ArboNed heeft wel de intentie om deze in onze portal Vandaag te plaatsen.
Is ArboNed de enige partij waarmee ik een basiscontract mag sluiten?
Nee, dit kan met alle arbodiensten of in geval van de maatwerkregeling een geregistreerde bedrijfsarts.
Wat is het verschil in de rol van de bedrijfsarts?
In de vernieuwde Arbeidsomstandighedenwet wordt benadrukt dat de bedrijfsarts een onafhankelijke, adviserende rol heeft. In feite was dit al zo. De bedrijfsarts heeft een adviseursrol, zowel voor werkgever als werknemer en is onpartijdig. De wetgever kiest ervoor om dit expliciet te benadrukken en daarmee ook aan te geven dat de verantwoordelijkheid voor het arbeidsomstandighedenbeleid bij de onderneming ligt. De werkgever is verantwoordelijk voor de verzuimbegeleiding van individuele werknemers.
Als de werkgever de bedrijfsarts wil spreken over hoe zaken gaan, wie betaalt dat dan?
Deze mogelijkheid was er al. De kosten worden betaald door de werkgever conform de overeenkomst die hij heeft met de arbodienst of de bedrijfsarts.
Kan een bedrijfsarts ook doorverwijzen naar een specialist in bijvoorbeeld het ziekenhuis?
Ja, dat kan de bedrijfsarts.
Kan een werknemer ook contact opnemen met de bedrijfsarts?
Dat kan, ook al is het contract gesloten met de werkgever voor uitvoering van onder meer Arbowet. Werkgever en werknemer kunnen beiden de bedrijfsarts om advies vragen. De Wet verbetering poortwachter schrijft ook voor dat de bedrijfsarts wordt ingeschakeld bij langdurig verzuim.
Moet een werknemer het advies van de huisarts of van de bedrijfsarts opvolgen?
Een huisarts en een bedrijfsarts hebben verschillende expertises. Daar waar de huisarts adviseert ten aanzien van diagnose en behandelplan, geeft de bedrijfsarts advies over relatie over gezondheid en werk. De bedrijfsarts kijkt naar de mogelijkheden die iemand (nog) kan met ziekte/gebrek.
Moet de deskundig persoon per se een bedrijfsarts zijn?
Voor de uitvoer van bepaalde taken uit de Arbowet moet dit wel. Voor de ziekteverzuimbegeleiding, de uitvoering van het arbeidsdeskundigonderzoek en aanstellingskeuringen moet de bedrijfsarts worden ingeschakeld. De werkgever moet daarnaast doeltreffende toegang tot de bedrijfsarts bieden (open spreekuur). In de Arbowet zijn vier gecertificeerde kerndeskundigen benoemd, namelijk: de bedrijfsarts, de arbeidshygiënist, de hoger veiligheidskundige en de arbeids- en organisatiedeskundige. Het toetsen van de Risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) moet door één van de vier kerndeskundigen worden uitgevoerd.
Mag een bedrijfsarts een diagnose stellen direct doorverwijzen naar een specialist?
Een bedrijfsarts mag en kan een diagnose stellen alsook de werknemer doorverwijzen naar een specialist, zonder hiervoor de huisarts te raadplegen. Meestal adviseert de bedrijfsarts de medewerker wel om zelf de huisarts te informeren. Of neemt de bedrijfsarts contact op met de huisarts.
Als een werknemer naar de bedrijfsarts gaat, kost dat de werkgever toch geld, in tegenstelling tot de huisarts?
Zowel de bedrijfsarts als de huisarts hanteren een tarief voor hun dienstverlening. De huisarts declareert dit echter bij de (verplichte) zorgverzekering. Indien de zorgverzekering de kosten niet dekt, moet de patiënt de kosten zelf betalen. De bedrijfsarts wordt door de werkgever betaald. De werkgever kan ervoor kiezen zich hiervoor te verzekeren.
De bedrijfsarts is een expert op het gebied van gezondheidsklachten en werk. De huisarts zal zich niet bezighouden met re-integratie naar het werk, maar alleen met het herstel van de patiënt.
Is het advies van een bedrijfsarts bindend voor werkgever en werknemer?
Het advies van de bedrijfsarts is nooit bindend. Als een werkgever het niet eens is met het advies van de bedrijfsarts, adviseren wij eerst te overleggen met de bedrijfsarts. Zo nodig een kunt u een deskundigenoordeel aanvragen bij het UWV. Het niet opvolgen van adviezen kan wel consequenties hebben, bijvoorbeeld het zou kunnen leiden tot een sanctie van het UWV of uw werknemer spreekt u hierop aan.
Waarom heeft de bedrijfsarts vrije toegang tot de werkvloer?
In het verleden bleef de bedrijfsarts vaak op afstand, namelijk in zijn spreekkamer. Vandaar uit kan hij niet zien, horen en ervaren wat er op de werkvloer gebeurt en leeft. De vrije toegang tot de werkvloer maakt dat hij veel beter organisatie breed en preventief kan adviseren. De bedrijfsarts stemt overigens vooraf zijn bezoek met u af en zal hier alleen indien nodig gebruik van maken.
Wie betaalt de kosten van de vrije toegang tot de werkvloer door de bedrijfsarts?
Als de bedrijfsarts het nodig vindt om de werkvloer te bezoeken, moet het mogelijk zijn. Dit zal tegen het gebruikelijke uurtarief worden doorberekend.
Wat heb ik eraan als een bedrijfsarts langskomt? Het kost extra geld.
De bedrijfsarts komt langs als het verzuim of open spreekuur daar aanleiding voor geeft. Denk hierbij aan preventie of beroepsziekten. Het doel is dan om (verder) verzuim te voorkomen.
De bedrijfsarts krijgt het recht op werkplekbezoek. Wie initieert dat bezoek?
Zowel de bedrijfsarts als werkgever kan dit initiëren, maar ook de preventiemedewerker. De werknemer kan dit ook initiëren, maar dan via de preventiemedewerker of de bedrijfsarts.
Is het niet beter bedrijfsartsen te verplichten werkplekken te bezoeken zodat praktijk en verzuimbegeleiding beter op elkaar aansluiten?
Als er uit een spreekuurbezoek door een werknemer, uit een Risico-inventarisatie en-evaluatie (RI&E), of een verzoek door de preventiemedewerker of de werkgever de noodzaak ontstaat tot een bedrijfsbezoek, zal dit door de bedrijfsarts worden afgestemd met de werkgever. Als het verplicht gesteld zou worden, zou het een controlerend karakter krijgen. Het bezoek, zoals nu in de wet wordt opgenomen, is bedoeld als een preventieve maatregel. Bij werkgevers met meer dan 100 werknemers, wordt door de bedrijfsarts van ArboNed een bedrijfsbezoek gebracht.
Wat is het nut van een open spreekuur?
Iedere werknemer heeft het recht een bedrijfsarts te bezoeken. Dus ook als men nog niet verzuimt of klachten heeft. Op die manier kunnen daadwerkelijke klachten en verzuim worden voorkomen. Dit betekent dus dat iedere werknemer zonder toestemming van de werkgever gebruik kan maken van het open spreekuur, zonder dat de werkgever hierover geïnformeerd wordt, tenzij werknemer dat wil.
Was dit eerder nog niet mogelijk?
Vroeger bestond er ook een open spreekuur bij de bedrijfsarts. Daarna is dit door wetswijziging veranderd in een open spreekuur met een deskundige. Nu is het weer veranderd naar de bedrijfsarts.
Wie betaalt het open spreekuur?
Open spreekuren op verzoek van een werknemer blijven gratis voor ArboNed-klanten met in ieder geval een Basis, Flex of Extra abonnement. Of waar dit contractueel zo is overeengekomen. Voor overige abonnementen geldt dat er een factuur volgt.
Hoe kunnen werknemers gebruikmaken van het open spreekuur van de bedrijfsarts zonder dat de werkgever hiervan kennis heeft?
De contactgegevens van ArboNed (dan wel de arbodienst waarmee u een contract heeft) dienen bekend te zijn bij uw medewerkers. Dit kunt u bijvoorbeeld opnemen in uw verzuimprotocol.
Hoe weet ik wie er naar het open spreekuur gaan?
Het open spreekuur is anoniem. Er komt geen terugkoppeling naar de werkgever.
In de nieuwe Arbowet is er een recht op een open spreekuur. De Autoriteit Persoonsgegevens geeft aan dat er geen gegevens bij de arbodienst bekend mogen zijn van de werknemer voordat er een formele ziekmelding is gedaan (en controle BSN heeft plaatsgevonden). Hoe is dit praktisch uitvoerbaar?
Formeel mag BSN bij de arbodienst/bedrijfsarts genoteerd worden op het moment dat er sprake is van een zorgvraag. De werknemer hoeft niet formeel ziekgemeld te zijn. De werknemer heeft een concrete zorgvraag, dat kan ook preventief zijn. Dit volgt uit de wet BSN in de zorg. Uitwisseling van BSN bij verzuim en re-integratie kent zijn grondslag in de Arbowet.
Is er een maximum voor de medewerker om het open spreekuur te bezoeken?
Nee, dat is er niet.
Wij voeren eigen regie en voeren zelf de administratie en agendabeheer uit van de bedrijfsarts. Behalve het medische aspect, doen wij in principe alles. Dus bij P&O is bekend dat een werknemer naar het open spreekuur gaat. Is dit een probleem?
Eigen regie is de rol van de leidinggevende bij het proces. Dit kan zowel bij vangnet of maatwerkregeling. Het open spreekuur is anoniem. De werknemer moet dus zonder dat hij werkgever informeert bij de bedrijfsarts terecht kunnen.
De bedrijfsarts houdt spreekuur op de locatie van werkgever, dan ziet de werkgever toch wie er bij de bedrijfsarts komt?
Ja, dat kan. Spreekuur op locatie is ook met OR of personeelsvereniging besproken waarbij dit aspect altijd aan de orde is. Vaak probeert men een spreekkamer ergens in de luwte van het bedrijf te regelen.
Wat is de toegevoegde waarde van het open spreekuur ten opzichte van de eigen huisarts?
De bedrijfsarts is specialist op het gebied van gezondheidsklachten en werk.
Je kunt toch nog steeds in goed overleg tussen werkgever en werknemer de werknemer preventief naar het open spreekuur laten gaan?
In goed overleg kan alles. Hierbij worden wel de regels van het open spreekuur gehanteerd. Er volgt dus geen terugkoppeling naar de werkgever.
Moet een werknemer vrij krijgen voor het bezoeken van een open spreekuur?
De consultatie van de bedrijfsarts door de werknemer moet –in afstemming met de werkgever- in elk geval zodanig zijn ingericht dat er een adequate toegang is tot de bedrijfsarts/arbodienst. Dit houdt in dat deze faciliteit kenbaar is voor iedere werknemer, er zonder toestemming van de werkgever gebruik van kan worden gemaakt, er geen onnodige drempels zijn wat betreft plaats en tijdstip van het consult en dat werkgever niet geïnformeerd wordt over het consult.
Mogen de kosten van het open spreekuur doorbelast worden aan de desbetreffende werknemer?
Het open spreekuur is anoniem en werkgever wordt niet geïnformeerd.
Wat zijn de verschillen tussen het nieuwe open spreekuur en het oude arbeidsomstandighedenspreekuur?
Bij het oude arbeidsomstandighedenspreekuur konden het ook andere specialisten zijn. Nu betreft het specifiek het spreekuur bij de bedrijfsarts. De werkgever mag naast het open spreekuur bij de bedrijfsarts nog steeds toegang tot andere Arbo-deskundigen aanbieden. Open spreekuur bij de bedrijfsarts is echter nu wettelijk vastgelegd.
Kan een werkgever nu geen arbeidsomstandighedenspreekuur meer aanvragen?
Dit staat niet zo in de wet. Voor de werknemer moet de mogelijkheid er zijn. De werkgever kan een verzoek doen. De werknemer moet hier wel mee instemmen. De bedrijfsarts beoordeelt of dit binnen de wettelijke kaders is en er geen sprake is van ongeoorloofd gebruik.
Op 19 juni 2017 is het Besluit gepubliceerd inzake de second opinion (Stb.nr. 255).
Waarom is er een second opinion?
Vanuit het werkveld waren er diverse voorstanders om dit in te voeren. Hierbij is ook gekeken naar de reguliere zorg waar een second opinion ook mogelijk is.
Wat houdt een second opinion in?
Een werknemer heeft recht om een andere bedrijfsarts te raadplegen indien hij twijfelt aan het advies van de bedrijfsarts. Het verzoek voor een second opinion kan alleen van de werknemer komen. Bedrijfsartsen moeten dit verzoek in principe altijd honoreren. Alleen als er zwaarwegende argumenten zijn om dit niet te doen, mag dit worden geweigerd. Een second opinion kan gaan over het advies van de bedrijfsarts in kader van:
- Verzuimbegeleiding
- Een uitgevoerd arbeidsgezondheidskundig onderzoek, beter bekend als PAGO/PMO
- Consultatie van de bedrijfsarts met betrekking tot gezondheidskundige vraagstukken in verband met arbeid, beter bekend als het open spreekuur.
De werkgever zorgt ervoor dat de second opinion wordt uitgevoerd door een bedrijfsarts die niet werkzaam is binnen de arbodienst of het bedrijf of de inrichting waarin de bedrijfsarts werkzaam is die het eerste advies heeft gegeven. Hiervoor is gekozen om de onafhankelijkheid van het advies te vergroten. In de overeenkomst, ook wel basiscontract genoemd, wordt vastgelegd welke bedrijfsarts(en) of arbodienst(en) de second opinion mogen uitvoeren.
Wat betekent dit in praktijk?
Dit betekent dat in de overeenkomst wordt vastgelegd wie de second opinion uitvoert. Ook dient de werknemersvertegenwoordiging hiermee in te stemmen. Tevens dient de werkgever zijn werknemers hierover te informeren.
Wie betaalt de kosten van een second opinion?
De kosten van een second opinion, zoals vastgelegd in het basiscontract, zijn voor de werkgever. Second opinions uitgevoerd door anderen dan in het basiscontract is vastgelegd komen alleen voor rekening werkgever indien hij hiermee instemt, anders zijn de kosten voor werknemer.
Geldt de loondoorbetalingsverplichting tijdens het wachten op een second opinion?
De loondoorbetaling bij ziekte blijft bestaan zolang de werknemer ziek is en er sprake is van een dienstverband. De bedrijfsarts adviseert (al dan niet met een second opinion) inzake werkhervatting. De second opinion heeft geen opschortende werking aldus de wetgever. De re-integratie kan vooralsnog doorlopen.
Zie ik op de factuur welke werknemer een second opinion heeft aangevraagd?
De factuur zal een specificatie omvatten, conform de privacyrichtlijnen.
Kan de werknemer een vergoeding gevraagd worden als de uitkomst van een second opinion hetzelfde is als het eerste advies?
Nee.
Wat is het verschil tussen een second opinion en een deskundigenoordeel?
Een deskundigenoordeel (DO) kan door werkgever en werknemer bij UWV worden aangevraagd. Dit is bedoeld om de re-integratie vlot te trekken wanneer deze stagneert. De aanvrager betaalt de kosten hiervan. Dit is niet veranderd. Het DO kan aangevraagd worden indien er:
- een geschil is ten aanzien (on)geschiktheid tot werken
- passende arbeid
- re-integratieinspanningen werkgever
- re-integratieinspanningen werknemer.
De second opinion is geen vervanger van het deskundigenoordeel. Het verzoek voor een second opinion kan alleen van de werknemer komen. En geldt alleen ten aanzien van het gegeven advies tijdens het:
- verzuimspreekuur
- open spreekuur
- spreekuur in kader van PMO
Is de verwachting dat werknemers eerder een second opinion aanvragen in plaats van een deskundigenoordeel als een second opinion voor werknemers kosteloos is?
De praktijk moet dit uitwijzen, maar wij verwachten dat heldere afspraken voor het gebruik van het second opinion zal bijdragen over juist gebruik.
Hoe kom je aan een arts voor een second opinion?
ArboNed maakt gebruik van een BIG-geregistreerde bedrijfsarts van de Landelijke poule bedrijfsartsen. De meest actuele lijst vindt u op www.bedrijfsartsensecondopinion.nl. Deze bedrijfsarts is niet werkzaam voor of namens ArboNed B.V. De werkwijze en voorwaarden staan beschreven in de samenwerkingsvoorwaarden die als bijlage onlosmakelijk onderdeel uitmaken van het wettelijk verplichte basiscontract.
Mag de second opinion door een bedrijfsarts bij dezelfde arbodienst worden gedaan?
Nee, de bedrijfsarts moet werkzaam zijn buiten het bedrijf van de eerste bedrijfsarts.
Moeten werkgevers hiervoor iets regelen?
ArboNed biedt haar klanten een poule van bedrijfsartsen. De werkgever zorgt voor instemming van zijn OR of PVT. Indien werkgever geen gebruik wenst te maken van de aangeboden poule kunnen ze hierover contact opnemen met hun vaste contactpersoon bij ArboNed.
Kan een werknemer zelf een arts kiezen voor een second opinion?
In principe is in het basiscontract vastgelegd wie de second opinion arts(en) wordt. Dit in afstemming met de ondernemingsraad. De werknemer kan hier uit kiezen. Indien werknemer een andere arts wil, kan hij dit overleggen met zijn werkgever. Indien werkgever akkoord gaat komen de kosten voor rekening van werkgever. Indien werkgever niet akkoord gaat, dan komen kosten voor rekening van werknemer.
Is een werkgever verplicht het oordeel van de second opinion arts over te nemen als deze afwijkt van de eerste bedrijfsarts?
De second opinion arts koppelt zijn advies, met toestemming van werknemer, terug aan de bedrijfsarts. De eerste bedrijfsarts besluit in hoeverre hij dit advies meeneemt in zijn advisering naar werkgever toe. Indien werknemer zich hierin niet kan vinden dan kan hij een Deskundigenoordeel bij UWV aanvragen.
Wordt bij een second opinion de tweede arts op de hoogte gesteld van hetgeen de eerste arts heeft geoordeeld?
Het Besluit van de wetgever zegt dat de second opinion arts een eigen advies geeft en niet zozeer een reactie op het door de eerste bedrijfsarts gestelde. De eerste bedrijfsarts, met toestemming van werknemer, verstrekt informatie aan de second opinion arts op basis waarvan de second opinion arts, alsook zijn gesprek met werknemer en eventuele zelf verzamelde informatie, zijn oordeel vormt.
Hoe wordt voorkomen dat werknemers gaan ‘shoppen’ om hun zin te krijgen?
De bedrijfsarts zal bij vermoeden van misbruik van de regeling de second opinion niet uitvoeren.
Waarom kan alleen een werknemer en niet een werkgever een second opinion aanvragen?
De wetgever heeft dit niet in haar regeling opgenomen.
Wat houdt een verplichte klachtenprocedure in?
Iedere bedrijfsarts moet een klachtenprocedure hebben zodat een werkgever, een werknemer of andere belanghebbende een klacht kan indienen. Deze procedure moet voor iedereen kenbaar zijn en in de procedure wordt aangegeven hoe het ontvangen, onderzoeken en beoordelen van de klacht verloopt. De indiener van de klacht wordt geïnformeerd over de ontvangst van de klacht, de voortgang en de uitkomst. De beslissing over de klacht wordt door niet bij de klacht betrokken personen genomen. Op basis van de certificering beschikken de gecertificeerde arbodiensten al over een dergelijke procedure. De brancheorganisatie van de arbodiensten, OVAL, heeft een overkoepelende klachtenprocedure als u er niet uitkomt met de arbodienstverlener. Die vindt u hier: www.oval.nl/over-oval/klachtenregeling
Hoe heeft ArboNed zijn klachtenprocedure geregeld?
ArboNed heeft een duidelijke klachtenprocedure. Deze is ook in onze algemene voorwaarden benoemd. Op de website van ArboNed staat alle informatie met betrekking tot deze procedure.
Wat houden toezicht en handhaving in?
De Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft meer mogelijkheden om werkgevers, arbodiensten en bedrijfsartsen sancties op te leggen bij het niet naleven van de regelgeving en het basiscontract. In sommige gevallen wordt de bedrijfsarts gelijkgesteld aan de werkgever.
Hoe past de Inspectie SZW de ruimere sanctioneringsmogelijkheden toe? Bijvoorbeeld het niet hebben van een basiscontract arbodienstverlening?
Op basis van de nieuwe Arbowet moet de Inspectie soms verplicht een maatregel opleggen. Het niet hebben van een basiscontract is daar een voorbeeld van. Indien het basiscontract niet volledig is, zal de Inspectie mogelijk een eis van naleving vorderen. Voor het overige is dit ter beoordeling en beantwoording door de Inspectie. Verder kan de Inspectie boetes opleggen.
Is de adviserende rol van de bedrijfsarts voldoende voor de werkgever om beroepsziekte aan te pakken?
Het signaleren en melden van beroepsziekten was altijd al een taak van bedrijfsartsen. De nieuwe Arbowet zegt dat het niet melden van een beroepsziekte door de Inspectie wordt gezien als een overtreding van de Arbowet. Er kan aan de bedrijfsarts een boete worden opgelegd.
Hoe wordt er getoetst (en door wie) of een werkgever voldoet aan de nieuwe Arbo-wetgeving?
De inspecteur van Inspectie SZW controleert of een bedrijf of instelling een goed arbeidsomstandighedenbeleid voert. Er zijn geen specifieke sectoren benoemd waarop toezicht en handhaving zal plaatsvinden. Er worden geen sectoren uitgezonderd. Indien er door de inspecteur één of meer overtredingen zijn waargenomen, kan er een boete of een andere sanctie worden opgelegd.
De Risico-inventarisatie en -evaluatie is belangrijk in de Arbowet. Hoe zorg ik voor een goede en actuele RI&E?
Op onze pagina over de verplichte RI&E vindt u antwoord op al uw vragen.
De nadruk lijkt te liggen op het fysieke welzijn van werknemers. Is er aandacht voor het mentale welzijn?
Ja, want de Risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) is een onderzoek naar Veiligheid, gezondheid en welzijn.
Hoe zorg ik voor arbeidsgezondheidskundig onderzoek zoals verplicht in de Arbowet?
Art 18 bepaalt: De werkgever stelt de werknemers periodiek in de gelegenheid een onderzoek te ondergaan, dat erop is gericht de risico's die de arbeid voor de gezondheid van de werknemers met zich brengt zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken. Er zijn op basis van de risico’s vastgesteld in de RI&E afspraken gemaakt over de uitvoering van arbeidsgezondheidskundig onderzoek (in overleg met ondernemingsraad). Meer informatie vindt u hier over het Preventief medisch onderzoek (PMO).
Hoe verhoudt werkplekonderzoek zich tot het onderzoek en beoordeling hiervan door de arbeidsdeskundige?
Een arbeidsdeskundige kijkt of het eigen werk geschikt is of dat er passend werk is bij de eigen werkgever of bij een ander werkgever. Indien met werkplekonderzoek de technische aspecten, zoals bureauhoogte, bedoeld wordt, dan wordt dit door een ergonoom uitgevoerd. Een veiligheidsdeskundige kijkt specifiek naar de veiligheidsaspecten binnen de organisatie. Indien hiermee wordt bedoeld dat de bedrijfsarts de werkplek bezoekt, is dit een bezoek om nader beeld te vormen in een specifiek verzuimgeval of ter preventie. Hij kan hierna een advies geven voor nader onderzoek door een deskundige.
Moet een arbodienst gecertificeerd zijn?
In Nederland zijn werkgevers verplicht om een gecertificeerde arbodienst te contracteren. (artikel 14a lid 1 en 2 van de Arbowet, Vangnetregeling).
Hier mag van worden afgeweken via de zogenaamde Maatwerkregeling (artikel 14 Arbowet). Daar in staat dat afwijken mag als dit is opgenomen in de bedrijfs- of bedrijfstak CAO, óf er met de ondernemingsraad (OR) of personeelsvertegenwoordiging (PVT) van het bedrijf hierover schriftelijk overeenstemming is bereikt. Is er voor het bedrijf geen CAO gemaakt of beschikt het bedrijf niet over een OR of PVT, dan valt men onder de Vangnetregeling.
De SBCA, Stichting Beheer Certificatie Arbodiensten, beheert en onderhoudt met alle voor de arbodienstverlening relevante partijen (werkgevers- en werknemersorganisaties, de brancheorganisatie van arbodiensten én de certificerende instellingen) het certificatieschema. Dit zijn de voorwaarden waar een gecertificeerde arbodienst aan moet voldoen voordat zij een certificaat krijgt. Het certificatieschema is zelfs opgenomen als bijlage bij de Arboregeling (bijlage IIb). Voor meer info: sbca.nl.
Stel, een werknemer heeft instructies en uitleg over veiligheid gekregen, maar toch gebeurt er een ongeluk op het werk. De werknemer komt een paar dagen in het ziekenhuis. Is werkgever in dit geval verantwoordelijk en kan hij aansprakelijk worden gesteld?
Indien er sprake is van een bedrijfsongeval met ziekenhuisopname (niet poliklinisch) tot gevolg moet de werkgever dit melden bij de Inspectie. De Inspectie zal het ongeval onderzoeken. Of de werkgever heeft voldaan aan de op hem rustende verplichtingen beoordeelt de Inspectie. De werkgever zal moeten aantonen wat hij heeft gedaan om het te (kunnen) voorkomen, denk aan de Risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E), het geven van beschermingsmiddelen, instructies, toezicht, etc. Voor meer informatie kijk op de site van de Inspectie.
Tevens doet werkgever er verstandig aan om contact op te nemen met zijn aansprakelijkheidsverzekeraar.