Arbowet: dit betekent het voor u
Als werkgever wilt u dat uw werknemers gezond en veilig kunnen werken. Dat vindt de overheid ook belangrijk. Daarom is er de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet); het uitgangspunt voor een optimaal arbeidsomstandighedenbeleid. Als u voldoet aan de verplichtingen die de Arbowet stelt, houdt u uw bedrijf gezond en voorkomt u boetes van de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA).
De Arbowet richt zich op:
- De algemene bepalingen over het arbobeleid in een onderneming
- Het bevorderen van goede arbeidsomstandigheden
- Het voorkomen van ziekte en arbeidsongeschiktheid
Arbowet: de belangrijkste, recente wijzigingen
De meest recente wijziging van de Arbowet ging in op 1 juli 2017. De overgangsregeling eindigde op 1 juli 2018. Sinds de vernieuwde wet is er meer aandacht voor het voorkomen van verzuim. De preventiemedewerker heeft een belangrijkere rol gekregen, de randvoorwaarden van het handelen van de bedrijfsarts zijn verbeterd en medewerkers worden meer betrokken bij het arbobeleid.
1. Basiscontract arbodienstverlening
Een overeenkomst tussen werkgever en arbodienstverlener is verplicht. In dit basiscontract zijn de minimale afspraken vastgelegd over de dienstverlening. Hier leest u vier punten waaraan een basiscontract moet voldoen. Heeft u een verzuimabonnement bij ArboNed? Dan heeft u uw basiscontract goed geregeld.
2. Bedrijfsarts
- Vrije toegang werkvloer
De bedrijfsarts moet van u vrije toegang krijgen tot de werkvloer om zo het bedrijf beter te leren kennen. Het geeft de bedrijfsarts goed inzicht in de arbeidsomstandigheden en de belasting in het werk. - Open spreekuur
Uw werknemers moeten weten dat ze de bedrijfsarts kunnen bezoeken voor vragen over de gezondheid in relatie tot het werk, ook als er nog geen sprake is van verzuim of klachten. Dit kan bijvoorbeeld via een open spreekuur. De tekst die u kunt gebruiken om uw werknemers hierover te informeren, kunt u hier downloaden. Uw werknemer vraagt het spreekuur zelf aan, door te bellen naar ArboNed en een afspraak te maken. Dit spreekuur is anoniem en u ontvangt er geen terugkoppeling van. - Second opinion
Twijfelt de werknemer aan de juistheid van het advies dat de bedrijfsarts heeft gegeven, dan kan hij een second opinion aanvragen van een andere bedrijfsarts. Bedrijfsartsen moeten zo’n verzoek altijd honoreren, tenzij er zwaarwegende argumenten zijn om het niet te doen. De werkgever betaalt de second opinion. ArboNed maakt voor een second opinion gebruik van BIG-geregistreerde bedrijfsartsen via de Landelijke poule bedrijfsartsen.
3. Preventiemedewerker
In de vernieuwde Arbowet heeft de preventiemedewerker een prominentere rol bij de zorg voor gezond en veilig werk in het bedrijf. Iedere betrokken werknemer die affiniteit heeft met arbozaken kan zich aanmelden voor deze functie, of - bij bedrijven met maximaal 25 werknemers - de directeur zelf. Voorwaarde is dat de preventiemedewerker voldoende kennis en ervaring heeft om de taken goed te kunnen uitvoeren. Word preventiemedewerker in één dag via onze training.
4. Medewerkersbetrokkenheid
De werknemersvertegenwoordiging had al instemmingsrecht met betrekking tot het arbeidsomstandighedenbeleid. Nu heeft zij dat ook bij de keuze voor de preventiemedewerker en zijn rol in de organisatie. Ook heeft de werknemersvertegenwoordiging instemmingsrecht bij de keuze van de mogelijkheden rond het aanvragen van een second opinion.
Lees in dit artikel alles over de wijzigingen en onze tips & tricks om ermee aan de slag te gaan.
Regel uw basiscontract
Gemakkelijk en snel uw basiscontract regelen, op een moment dat het u uitkomt? Kijk hier hoe.
Veel gestelde vragen en antwoorden
De vernieuwde wet levert soms ook nog vragen op. De antwoorden op de vragen die wij tegenkomen, kunt u hier vinden:
Alle vragen en antwoorden
Doelvoorschriften
De Arbowet is een kaderwet: er staan algemene bepalingen in over het arbobeleid in een onderneming. Binnen die kaders kan een organisatie het beleid toespitsen op de eigen situatie. De overheid wil zo min mogelijk extra regels bovenop de richtlijnen van de Europese Unie en beperkt zich tot het formuleren van zo concreet mogelijke doelvoorschriften. Deze staan in de Arbowet, het Arbobesluit en de Arboregeling.
Een doelvoorschrift bepaalt de mate waarin werkgevers hun werknemers bescherming moeten bieden. Bijvoorbeeld dat werknemers niet zonder bescherming aan geluid boven de 85 decibel mogen worden blootgesteld. Of dat een werknemer die op hoogte werkt, moet worden beschermd tegen valgevaar. Dat moet tenminste vanaf 2,5 meter, maar vaak ook al bij een lagere hoogte.
De arbocatalogus
In een arbocatalogus is vastgelegd hoe de doelvoorschriften van de Arbowet en -regelgeving worden bereikt. Hiervoor beschrijven sociale partners in een branche of sector technieken, middelen, methodes en normen. De sociale partners leggen de arbocatalogus ter toetsing aan de Nederlandse Arbeidsinspectie voor. De Arbeidsinspectie verwacht dan van alle bijbehorende werkgevers dat zij de doelvoorschriften uitvoeren zoals beschreven in hun catalogus. De werkgever mag het ook anders doen, maar dan ligt de bewijslast voor het voldoen aan hetzelfde beschermingsniveau bij de werkgever. ArboNed kan helpen bij het opstellen van een arbocatalogus.
Wat moet een werkgever regelen volgens de Arbowet?
In de Arbowet staat beschreven dat u en uw werknemer samen verantwoordelijk zijn voor het verbeteren van de arbeidsomstandigheden. Samen werkt u aan een gezonde en veilige werkomgeving. Wordt een van uw werknemers toch ziek? Dan moet u al het mogelijke doen om uw werknemer zo snel mogelijk, verantwoord en duurzaam te laten re-integreren.
Wettelijke verplichtingen voor de werkgever:
- Het ontwikkelen en uitvoeren van arbeidsomstandighedenbeleid (Arbobeleid). Het werk in het bedrijf mag geen nadelige gevolgen hebben voor de veiligheid en gezondheid van uw werknemers. De arbobeleidscyclus biedt hiervoor een leidraad.
- De inrichting van de arbeidsplaatsen, de werkmethoden, gebruikte arbeidsmiddelen en arbeidsinhoud zo veel mogelijk aanpassen aan de persoonlijke eigenschappen van de werknemers. Dit geldt ook voor uw werknemers met een structurele functionele beperking door bijvoorbeeld ziekte.
- Een Risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E). Hiermee brengt u de veiligheids- en gezondheidsrisico's in uw organisatie in kaart.
- Een Plan van aanpak opstellen naar aanleiding van de RI&E. Hierin geeft u aan welke risico’s worden aangepakt en binnen welke termijn.
- Toegang tot een deskundige werknemer op het gebied van veiligheid. Bijvoorbeeld een preventiemedewerker (intern of extern) of een veiligheidskundige.
- Beleid voeren gericht op het voorkomen of beperken van psychosociale arbeidsbelasting (PSA): factoren als seksuele intimidatie, agressie en geweld, pesten en werkdruk in de arbeidssituatie die verzuim kunnen veroorzaken.
- Voorlichting geven aan uw werknemers over de te verrichten werkzaamheden en de daaraan verbonden risico’s en de maatregelen die erop gericht zijn deze risico’s te voorkomen of te beperken.
- Direct aan de Arbeidsinspectie melden van arbeidsongevallen die leiden tot de dood, een blijvend letsel of een ziekenhuisopname. Ook moet u een lijst bijhouden van de gemelde arbeidsongevallen en van ongevallen die hebben geleid tot een verzuim van meer dan drie werkdagen.
- Bedrijfshulpverlening. Doeltreffende maatregelen nemen op het gebied van eerste hulp bij ongevallen, brandbestrijding en de evacuatie van werknemers en andere aanwezigen. Denk bijvoorbeeld aan het aanstellen van een bedrijfshulpverlener (BHV'er).
- Uw werknemers periodiek in de gelegenheid stellen een gezondheidsonderzoek te ondergaan. Hiermee spoort u in een vroeg stadium mogelijke (werkgerelateerde) gezondheidsklachten op.
- Het hebben van een basiscontract met een arbodienstverlener.
- De bedrijfsarts vrije toegang geven tot de werkvloer en uw werknemers moeten weten dat ze de bedrijfsarts kunnen bezoeken voor vragen over de gezondheid in relatie tot het werk. Tot slot kunnen werknemers om een second opinion vragen.
Verantwoordelijkheid van werknemers
Van werknemers wordt 'verantwoord gedrag' verwacht. Dit betekent bijvoorbeeld dat iedere werknemer zijn eigen veiligheid, maar ook die van anderen niet in gevaar mag brengen. Werknemers moeten instructies nakomen en materialen op een juiste manier gebruiken.
Verplichtingen voor de werknemer:
- Arbeidsmiddelen en gevaarlijke stoffen op de juiste manier gebruiken.
- Door de werkgever beschikbaar gestelde beschermingsmiddelen op de juiste manier gebruiken en opbergen.
- Meewerken aan georganiseerde instructies.
- De werkgever inlichten bij opgemerkte gevaren voor de gezondheid en veiligheid in de organisatie.
- De werkgever en andere deskundigen - indien nodig - bijstaan bij de uitvoering van hun verplichtingen.
Vangnet- of maatwerkregeling
De Arbowet verplicht u als werkgever om u door deskundigen te laten ondersteunen bij uw verzuimbeleid. U kunt daarbij kiezen voor een vangnet- of maatwerkregeling. Uw ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging moet instemmen met uw keuze en u bent verplicht deze overeenstemming schriftelijk vast te leggen. Willen uw werknemers niet overstappen op de maatwerkregeling, dan bent u verplicht de vangnetregeling toe te passen.
Vangnetregeling
Bij de vangnetregeling sluit u een contract af voor een dienstenpakket met een gecertificeerde arbodienst, zoals ArboNed. Met een verzuimabonnement bij ArboNed voldoet u aan uw wettelijke verplichtingen rond het zogenoemde basiscontract. Dit betekent dat ArboNed de activiteiten op het gebied van verzuim en re-integratie samen met u bewaakt. Daarnaast ondersteunt ArboNed u graag met uw Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E), Preventief medisch onderzoek (PMO of PAGO) en in specifieke gevallen een aanstellingskeuring. Precies zoals de wet ook vereist. Zo houdt u uw bedrijf gezond en voorkomt u boetes van de Arbeidsinspectie.
Maatwerkregeling
Bij de maatwerkregeling bepaalt u zelf hoe en door wie u zich deskundig laat bijstaan op het gebied van verzuimbegeleiding. U kunt er bijvoorbeeld voor kiezen om zelfstandige bedrijfsartsen in te huren. In deze situatie bent u zelf verantwoordelijk voor afstemming tussen die deskundigen en de arbodienst, zoals bijvoorbeeld bij een re-integratietraject of een Preventief medisch onderzoek. De contracten met de deskundigen en de arbodienst moeten voldoen aan wettelijke en professionele normen.
Voorkom boetes
De Arbeidsinspectie heeft meer mogelijkheden gekregen om sancties op te leggen bij het niet naleven van de regelgeving. Let op: er kan (direct) een boete worden opgelegd als u geen basiscontract heeft met een arbodienst of bedrijfsarts. Er zijn ook boetes voor arbodiensten of bedrijfsartsen als zij bijvoorbeeld geen klachtenprocedures hebben of zonder onderbouwing een verzoek om een second opinion niet doorverwijzen.
