Grensarbeiders, arbozaken en verzuim. Wat zijn de regels?

1. Het arbeidsrecht van welk land is van toepassing?

U bepaalt samen welk arbeidsrecht van toepassing is op de arbeidsovereenkomst. Let wel: volgens Europees recht (EVO) is bepaald dat de werknemer niet benadeeld mag worden. Bijvoorbeeld: een Nederlandse werkgever en een Duitse werknemer (grensarbeider) kiezen dat op de arbeidsovereenkomst Duits recht van toepassing is. Dit betekent niet dat het Duitse recht volledig van toepassing is. Het Nederlandse arbeidsrecht is namelijk in veel gevallen van dwingend recht. Indien dit dwingende Nederlandse recht gunstiger is voor de Duitse grensarbeider, dan is het Nederlandse recht van toepassing op de arbeidsovereenkomst.

Legt u hierover niets vast in de arbeidsovereenkomst, dan bepaalt hetzelfde verdrag dat het recht van het land waar uw werknemer gewoonlijk werkt van toepassing is. Werkt uw werknemer in meerdere landen, dan is het land waar u als werkgever gevestigd bent van toepassing.

2. Is de Wet verbetering poortwachter ook van toepassing bij een grensarbeider?

Om die vraag te kunnen beantwoorden, is het belangrijk om te weten in welk land uw werknemer sociaal is verzekerd. De hoofdregel is: als de werknemer in Nederland sociaal verzekerd is, kan hij aanspraak maken op een WIA-uitkering. In dat geval is de Wet verbetering poortwachter van toepassing. Hierbij is niet relevant in welk land de werkgever is gevestigd. Er bestaan uitzonderingen. Bijvoorbeeld voor werknemers die in twee of meer landen werken of bij internationale detachering.

3. Hoe zit het als een grensarbeider zich ziekmeldt?

Bij een arbeidsovereenkomst naar Nederlands recht betaalt de werkgever bij ziekte maximaal 104 weken tenminste 70% van het loon door. Net als bij werknemers die in Nederland wonen.

4. Mag ik een grensarbeider verplichten naar Nederland te komen voor een spreekuur met de bedrijfsarts?

Nee, u kunt het als werkgever niet verplichten maar u kunt het wel vragen. Grensarbeiders die net over de grens wonen, hebben hiertegen meestal geen bezwaar en geven er soms zelfs de voorkeur aan. Voorwaarde is wel dat uw medewerker nadrukkelijk instemt met verzuimbegeleiding in Nederland. Hij moet dit altijd schriftelijk bevestigen.

Bij werknemers die wonen in Duitsland of België kan de controle door de Duitse Krankenkasse ofwel de Belgische Mutualiteit plaatsvinden op verzoek van de werkgever. De medewerker is verplicht hieraan mee te werken. De werkgever kan ook een Belgische of Duitse arts of zijn eigen bedrijfsarts naar het thuisland sturen. De bedrijfsarts dient zich te houden aan de medische protocollen die in dat land van kracht zijn.

5. De grensarbeider komt niet naar het spreekuur in Nederland. Wat zijn de mogelijkheden voor de werkgever?

U kunt een arts in de woon- of verblijfplaats of een arts die in de directe omgeving praktijk houdt aanwijzen om een verklaring over de gezondheid af te geven. Deze arts moet op grond van het buitenlandse recht daartoe bevoegd zijn. Uw werknemer is verplicht hieraan mee te werken. U bepaalt wanneer uw werknemer voor het eerst naar deze arts moet.

6. Wat als ik het advies van de buitenlandse arts niet vertrouw?

De verklaring van een buitenlandse arts kan minder informatie bevatten dan de verklaring van de bedrijfsarts of een deskundigenoordeel van het UWV. Dit neemt niet weg dat de verklaring dezelfde juridische waarde heeft.* Bij twijfel kunt u de Mutualiteit (België) of de Krankenkasse (Duitsland) verzoeken een medische onderzoek in te stellen. Wanneer de huisarts van betrokkene stelt dat hij arbeidsongeschikt is en dat oordeel wordt door de Mutualiteit (België) of de Krankenkasse (Duitsland) aan de bedrijfsarts bevestigd, dan dient de bedrijfsarts, en dus ook de werkgever daarvan uit te gaan.

*Dit is zo bepaald in artikel 27 lid 1 van de Verordening (EG) nr. 883/2004

7. In welk land moet mijn werknemer deelnemen aan re-integratieactiviteiten?

De bedrijfsarts of arbodienst mag uw werknemer oproepen voor begeleiding bij de re-integratie. Het maakt daarbij niet uit of hij het medisch onderzoek in het buitenland of in Nederland heeft gehad. U kunt uw werknemer oproepen om deel te nemen aan re-integratieactiviteiten. Dit heeft in de eerste plaats betrekking op activiteiten in de lidstaat waar hij werkt (mits hij medisch in staat is tot reizen). In sommige gevallen kan uw medewerker ook opgeroepen worden voor re-integratie in het thuisland.

8. Een grensarbeider wordt ziek in Nederland en wil graag beter worden in zijn land van herkomst. Mag dat?

De grensarbeider heeft toestemming nodig van de arbodienst of bedrijfsarts om naar het land van herkomst terug te keren. Een bedrijfsarts beoordeelt of dat het herstel niet zal vertragen of belemmeren.

9. Hoe voorkom ik ‘gedoe’ rond een ziekmelding van een grensarbeider?

U doet er als werkgever verstandig aan om duidelijke voorschriften en regels voor grensarbeiders op te nemen in uw verzuimprotocol. Daarin kunt u expliciet opnemen:

• Hoe, wanneer en waar een werknemer zich ziek moet melden.
• Dat uw werknemer een telefoonnummer opgeeft waarop hij bereikbaar is.
• Dat uw werknemer duidelijke verklaringen van een buitenlandse arts overlegt. Deze dient in het Engels, Frans of Duits geschreven te zijn en moet tenminste de volgende gegevens bevatten: de aard van de ziekte, het verloop van de ziekte, de ingestelde therapie; een verklaring van medische ongeschiktheid tot reizen (indien van toepassing).
• Welke afspraken u maakt over het verschijnen op het spreekuur van de bedrijfsarts.

Regelt u dit niet in uw verzuimprotocol, dan kunt u achteraf niet terugkomen op het feit dat de verklaring van de buitenlandse arts niet voldoet aan Nederlandse wet- en regelgeving.