Slapen en werk
Veel werkgevers vinden slaap een privéaangelegenheid, maar slecht slapen beïnvloedt wel degelijk het werk. Het leidt tot hoger verzuim. Dat terwijl u uw werknemers in deze krappe arbeidsmarkt juist hard nodig heeft. Daarnaast zorgt een slechte nachtrust voor meer ongevallen en een lagere productiviteit. Tijd voor u als werkgever om slaapproblemen bij uw werknemers serieus te nemen.
De cijfers
Uit data van ArboNed blijkt dat 41% van de deelnemers aan een Preventief medisch onderzoek (PMO) geen goede slaapkwaliteit ervaart. Dit zijn werknemers die aan het werk zijn. Onder werknemers die zijn ziekgemeld bij ArboNed ligt dat percentage hoger: 47% gaf aan niet goed te slapen. Hier blijkt bovendien: hoe slechter de slaapkwaliteit bij de ziekmelding, hoe langer de verzuimduur.
Slecht slapen is slecht voor het werk
Mensen die slecht slapen, hebben concentratieproblemen, moeite met plannen en kunnen moeilijker het overzicht houden. Ze hebben een verhoogde kans op het maken van fouten en dat is een risico voor de veiligheid. Ook emotioneel komt slecht slapen hard aan. Slechte slapers zijn prikkelbaar, minder bestand tegen de druk van werk, tijd of omgeving, vatbaarder voor kritiek en hun algehele gevoel van welzijn daalt.
Daarnaast is een verstoorde slaapfunctie in verband gebracht met andere chronische aandoeningen, zoals (over)gewicht en diabetes. Bovendien blijkt uit onze cijfers dat slecht slapen samenhangt met langdurend verzuim. Werknemers die lange tijd ziek zijn, geven vaak al bij hun ziekmelding aan dat zij problemen hebben met slapen. Ook blijkt de hoeveelheid slaap een direct verband te hebben met de levensverwachting. Slecht slapen is ongezond.
Investeren in goede slaap loont
Omgekeerd gaat het verhaal ook op. Werknemers die goed slapen zijn productiever, maken minder fouten en melden zich minder vaak ziek. Ze houden zich beter aan regels en voorschriften, vertonen minder ongewenst gedrag, zijn socialer naar hun collega’s en minder vaak betrokken bij conflicten. Het is dus zeker aan te raden om er iets aan te doen als u signaleert dat werknemers last hebben van slaapproblemen.
Dit kunt u als werkgever doen aan slaapproblemen
Door slaapproblemen onder werknemers bijtijds op te merken, kunt u preventief stappen nemen. Zo voorkomt u verzuim. Maar hoe herkent u slaapproblemen? Daarvoor kunt u onderstaande handvatten gebruiken:
1. Signalen herkennen
Leidinggevenden kunnen worden getraind in het herkennen van signalen die slaapproblemen bij werknemers verraden. Ook kunnen ze leren hoe ze hier vervolgens effectief op kunnen inspelen. Een werknemer met slaaptekort:
- ziet er vaak moe uit;
- is chagrijnig of kortaf;
- klaagt over vermoeidheid;
- werkt langzamer dan normaal;
- maakt vaker fouten.
2. Arbeidsrisico erkennen
U kunt "slaap" als arbeidsrisico opnemen in uw Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). In het bijbehorende Plan van aanpak beschrijft u hoe u dit arbeidsrisico kunt verminderen.
3. Aandachtspunt in Preventief medisch onderzoek
In het Preventief medisch onderzoek (PMO) dat u uw werknemers aanbiedt, kunt u een slaapmodule laten opnemen.
4. Slaapscreening
U kunt een slaapscreening laten doen, met - als dat nodig blijkt - passende vervolgacties.
Als slaap een probleem blijkt
Zodra duidelijk is dat slaap een probleem is binnen uw organisatie, kunt u het volgende ondernemen:
1. Training of workshop
Een slaaptraining is een bewezen effectieve oplossing. Dat kan op individueel niveau (via coaching, of in gesprek met een psycholoog), maar ook als groep (voor beginnende klachten, maar ook mogelijk bij serieuze slaapproblemen). Ook bij onze vitaliteitsworkshops en leefstijlcoaching is slaap een thema.
2. Goed slaapgedrag stimuleren
Op kleinere schaal kunt u als werkgever het verschil maken door bewustzijn te creëren en “goed slaapgedrag” te stimuleren. Tips die hierbij helpen:
- Beperk werkstress, want van stress kunnen mensen letterlijk wakker liggen.
- Stimuleer lichaamsbeweging, want beweging is belangrijk voor goede slaap:
- Laat werknemers niet de hele dag achter hun bureau zitten.
- Moedig een verfrissende lunchwandeling aan, in plaats van een zittende lunch in de kantine of aan de eettafel.
- Stimuleer dat ze op de fiets in plaats van met de auto naar het werk komen.
- Maak afspraken over bijvoorbeeld uiterlijke werktijden (zoals: vanaf 20.00 uur niet meer zakelijk mailen en ook niet in het weekend).
- Bied ruimte om de dag af te sluiten met een ‘afkickkwartiertje’, een kwartiertje aan het einde van de dag om de zaken uit het hoofd op papier te zetten, zodat werk op werk blijft.
- En wat dacht u van powernaps in plaats van koffiepauzes?
Verantwoordelijkheid werknemer
Als werkgever is het van belang dat u slaap serieus neemt, bewustzijn creëert en ervoor zorgt dat uw werknemers hun slaap(klachten) onder controle krijgen. Maar de werknemer zelf heeft natuurlijk de verantwoordelijkheid en kan er ook zelf het meeste aan doen.
Relatief kleine aanpassingen aan het dagelijkse ritme kunnen al aantoonbaar de kwaliteit van slaap verbeteren. Zoals (het opvolgen van) tips voor een goede nachtrust en een gezonde leefstijl met voldoende beweging, goede voeding en actieve ontspanning. Zijn de slaapklachten ernstiger, dan kan een slaaptraining uitkomst bieden.
Tips voor een betere nachtrust
De volgende tips helpen u en uw werknemer beter te slapen:
- Creëer een eigen slaapritueel en volg dat dagelijks.
- Houd smartphones, tablets, televisies en andere schermen uit de slaapkamer.
- Kies voor gedimd licht in de uren voordat u naar bed gaat.
- Drink geen cafeïne meer na 16.00 uur.
- Gebruik zo min mogelijk nicotine en alcohol.
- Onderzoek in de vakantie hoeveel slaap u nodig heeft.
- Zorg voor frisse lucht op de slaapkamer.
- Zorg voor voldoende beweging gedurende de dag.
- Sport niet in de laatste twee uur voor het slapen.
- Eet niet uitgebreid in de laatste vier uur voordat u gaat slapen.
- Knorrende maag vlak voor bedtijd? Neem een beker warme melk of een banaan.
