Arbeidsconflicten: de cijfers

Niet alle arbeidsconflicten leiden tot verzuim. En als er sprake is van een arbeidsconflict, maar niet van ziekte, dan hoeft het niet bij ArboNed te worden gemeld als ziekteverzuim. In de Nationale Arbeidsomstandigheden Enquête, een steekproef onder Nederlandse werknemers door TNO en CBS, komt het onderwerp arbeidsconflicten ook aan bod. Hier kunnen we wel algemene cijfers uithalen over de hoeveelheid conflicten.

Aantallen arbeidsconflicten in 2018

In 2018 had 30,2% van de werknemers een conflict. Ruim een decennium geleden, in 2007, lag dit percentage nog op 39,6%. Verder bleek dat in 2018:

• Conflicten met collega’s (21,9%) vaker voorkwamen dan conflicten met leidinggevenden (14,0%);
• 2,4% van de werknemers te maken had met een langdurig conflict;
• Arbeidsconflicten voorkwamen bij alle typen werknemers, maar relatief weinig bij jongeren (15-24 jaar; 22,4%) en ouderen (65-74 jaar; 16,7%);
• Lager opgeleiden minder conflicten (27,4%) ervoeren dan hun hoger opgeleide collega's (midden: 31,4%; hoog: 30,5%);
• Mannen (32,1%) vaker in conflict raakten dan vrouwen (28,1%);
• Het ook uitmaakte wat voor werk je deed. Managers (39,5%) en werknemers met een functie in het openbaar bestuur (35,1%) ervoeren het vaakst conflicten, terwijl de aantallen het laagst waren in de zorg en welzijn en dienstverlenende beroepen (beide 27,7%).

Het grootste risicoprofiel voor conflicten op het werk is dus als volgt: man, hoogopgeleid (≥HBO), 25-65 jaar en manager in het openbaar bestuur of de industrie.

Cijfers over arbeidsconflicten en verzuim

Hoewel ArboNed, zoals gezegd, geen zicht heeft op alle arbeidsconflicten die er spelen, registreren we bij verzuimmeldingen (verzuim > 3 dagen) wel of er ook sprake is van een conflict. In 2018 was dat bij tenminste 2,7% van de verzuimmeldingen het geval. En dat verzuim duurde gemiddeld 69 dagen. Waarschijnlijk is er in werkelijkheid nog meer verzuim door arbeidsconflicten, want er wordt niet altijd aangegeven dat er sprake is van een conflict.

Impact arbeidsconflicten voor mkb’ers

Hoewel de impact van een arbeidsconflict groot kan zijn voor de betrokkenen en voor het bedrijf, is gelukkig niet elk conflict even schadelijk. Kleinere conflicten worden over het algemeen onderling opgelost. Escaleert het conflict wel, dan kunnen de kosten hoog oplopen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het gemiddeld gaat om ruim € 27.000 per arbeidsconflict. Het duurst zijn de exitkosten (als een werknemer de organisatie verlaat) en de verzuimkosten (als een werknemer – tijdelijk – niet kan werken).

Hoe langer een conflict duurt, hoe lastiger het op te lossen is. Ook de kans op langdurig verzuim en het verlaten van de organisatie neemt dan toe. Vooral het laatste punt is relevant voor ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf (mkb). Werknemers in het mkb kunnen minder vaak terecht op een andere afdeling, waardoor een arbeidsconflict vaker leidt tot het uitdiensttreden van een werknemer dan bij grotere bedrijven (>100 werknemers).