Effect coronavirus nog beperkt zichtbaar in jaarcijfers verzuim
Hou oog voor individuele werknemer om langdurend verzuim te voorkomen
Het gemiddelde verzuim in Nederland is afgelopen jaar licht gestegen. Met name het psychisch verzuim blijft onze aandacht vragen. Het effect van het coronavirus is nog beperkt zichtbaar in de gemiddelde jaarcijfers en dat is verraderlijk, vinden arbodiensten ArboNed en HumanCapitalCare. Een aantal doelgroepen heeft het zwaar en uitputting ligt op de loer. Zeker nu het erop lijkt dat de gedeeltelijke lockdown nog tot in december van kracht blijft. Organiseer individuele aandacht voor werknemers en wees er op tijd bij om langdurend verzuim te voorkomen, is het advies aan werkgevers.
Verzuim het laagst binnen het mkb
Het gemiddelde verzuim per jaar in Nederland tot en met de eerste helft van 2020 stijgt licht naar 4,2%. Binnen het mkb (tot 200 werknemers) is dit percentage nog steeds het laagst: 3,8%. Bij grote bedrijven (>200 medewerkers) ligt dit zoals gebruikelijk hoger, op gemiddeld 4,7%. Dit baseren ArboNed en HumanCapitalCare (beiden onderdeel van HumanTotalCare, gezamenlijk werkzaam voor circa 1 miljoen werknemers en daarmee de grootste arbodienst in Nederland) op een analyse van hun data van juli 2019 t/m juni 2020.
Recente stijging gebruikelijk voor deze tijd van het jaar
Truus van Amerongen, bedrijfsarts en directeur medische zaken bij ArboNed: ”Na de coronapiek van het aantal verzuimmeldingen in maart 2020, volgde vanaf april een drastische daling tot beneden het normale niveau. Vanaf begin september zien we het aantal ziekmeldingen en het gemiddeld verzuimpercentage weer stijgen. Hier wordt snel de relatie gelegd met het coronavirus en de maatregelen van de overheid, maar deze stijging is gebruikelijk voor deze tijd van het jaar.”
Psychisch verzuim nog steeds hoog
Hoewel de afgelopen maanden voor veel mensen stressvol waren en we allemaal moesten omschakelen naar een ‘nieuw normaal’, zien ArboNed en HumanCapitalCare dat nog niet terug in een toename van psychisch verzuim. Deze cijfers zijn ook vergelijkbaar met dezelfde periode in andere jaren. “Toch is de meest gegeven diagnose bij langdurend verzuim met 37% nog steeds ‘psychische klachten’ en dat blijft een punt van zorg. Vooral omdat we vanuit de eerste coronagolf weten dat psychische klachten vaak pas later optreden, als de piek van de golf weer voorbij is”, benadrukt Van Amerongen.
Gemiddeld 290 dagen thuis met een burn-out
Van Amerongen: “Het aantal dagen dat iemand thuis zit door psychische klachten is de afgelopen jaren flink gestegen. Een werknemer met een burn-out ben je gemiddeld 290 dagen kwijt. Een dag verzuim kost gemiddeld € 250, dus reken maar uit. Dat heeft flinke consequenties voor een ondernemer.”
Onderwijs, zorg en leeftijdsklasse 25 – 44 jaar meest last van stress
26% van het langdurend verzuim (>6 weken) wordt veroorzaakt door stress. Dit is met name terug te zien in het onderwijs en de zorg. Vrouwen lijken hier iets meer last van te hebben dan mannen en vooral werknemers in de leeftijdsklasse 25 – 44 jaar hebben het mentaal moeilijk. Bijna de helft van het langdurend verzuim binnen die leeftijdsklasse valt uit door stress. Bij werknemers boven de 55 ligt dit percentage een stuk lager, op 23%. In die groep neemt het aantal dagen verzuim door fysieke klachten juist toe.
Grote verschillen
Hoewel het effect van de coronamaatregelen nog niet direct zichtbaar is in de gemiddelde cijfers, valt het verschil tussen groepen wel op. Van Amerongen: “Waar de een juist beter functioneert in deze nieuwe situatie, loopt de ander tegen fysieke en mentale beperkingen aan. En daarnaast maakt het natuurlijk ook uit in welke branche je werkt. Staar je als werkgever dus niet blind op de gemiddelde cijfers, onderliggend is er wel degelijk iets aan de hand."
Organiseer individuele aandacht voor werknemer
Van Amerongen: “We roepen werkgevers op om individuele aandacht voor werknemers te organiseren. Wees alert op de signalen van stress, maak de moeilijke situatie waarin mensen zich bevinden bespreekbaar en geef ruimte aan energiebronnen, zoals het stimuleren van extra tijd voor een wandeling of andere vorm van ontspanning. Juist in deze onzekere tijd waarin veel mensen onder extra druk staan, of ineens voor lange tijd thuis moeten werken met alle risico’s van dien. Wij ondersteunen werkgevers en werknemers daarbij om te voorkomen dat ze (langdurend) uitvallen, bijvoorbeeld via onze online thuiswerkplek-check en tips om het thuiswerken vol te houden.”
Verschillen provincies
Opvallend is het verschil in provincies. In Drenthe (4,7%) en Limburg (4,7%) is het verzuimpercentage hoger dan in de rest van Nederland en in Utrecht is dit het laagst (3,9%). Ook het verschil in psychisch verzuim tussen provincies valt op. In Noord-Holland en Utrecht wordt een groter deel van het aantal verzuimdagen veroorzaakt door psychische klachten. “Daar kunnen meerdere verklaringen voor zijn, bijvoorbeeld opbouw van werknemerspopulatie ten aanzien van onder andere leeftijd en opleidingsniveau, omvang van bedrijven of vertegenwoordiging van branches in de betreffende provincie”, aldus Van Amerongen.
