Veelgestelde vragen Preventief medisch onderzoek (PMO)

Wettelijke verplichting PMO

Is een PMO wettelijk verplicht?

In de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet), artikel 18, staat beschreven dat werkgevers werknemers periodiek in de gelegenheid moeten stellen een onderzoek te ondergaan, dat erop is gericht de risico’s die de arbeid voor de gezondheid van de werknemers met zich brengt zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken". Als werkgever bent u dus wettelijk verplicht een gezondheidsonderzoek aan te bieden aan uw medewerkers, zoals het Preventief Medisch Onderzoek (PMO) van ArboNed.

Vanaf hoeveel werknemers is een werkgever verplicht om een PMO aan te bieden aan zijn werknemers?

Iedere werkgever is verplicht zijn werknemers een PMO aan te bieden.

Hoe vaak moet je een PMO aanbieden?

De wet schrijft niet voor om de hoeveel tijd zo’n onderzoek moet worden herhaald (met uitzondering van een aantal categorieën werkzaamheden, zoals werken met bijvoorbeeld kankerverwekkende stoffen en/of vastgelegd in (branche)arboconvenanten), maar ArboNed adviseert werkgevers dit eens in de drie jaar te doen, zodat werknemers actueel inzicht hebben in de ontwikkeling van hun gezondheid en eventuele gezondheids- en verzuimrisico's.

Wat is de relatie tussen PMO en de Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E)?

De uitkomsten van de RI&E vormen de basis van het inrichten van het PMO. De risico’s die naar voren komen in de RI&E moeten meegenomen worden in het PMO. Informatie uit een PMO kan de RI&E aanvullen. Knelpunten die met de RI&E niet werden gevonden kunnen bij een PMO juist weer wel aan het licht komen, zoals knelpunten op het terrein van psychische en sociale belasting in het werk. Het PMO kan dus worden ingezet als instrument voor aanvullende risico-inventarisatie bij groepen werknemers. RI&E en PMO zijn dus allebei van belang voor de beheersing van de risico’s in het werk. 

Werknemer en PMO

Is deelname van werknemers aan een PMO verplicht?

Werknemers zijn niet wettelijk verplicht tot deelname aan PMO. Er kan wel een verplichting bestaan op grond van een wet of de CAO voor uw branche of sector. Dit is het geval in branches met aanzienlijke arbeidsrisico’s, zoals het beroepsgoederenvervoer. Een ‘gewoon’ (niet verplicht) PMO kan geen gevolgen hebben voor de rechtspositie van een werknemer. Dat kan wel het geval zijn wanneer sprake is van verplichte periodieke keuringen.

Kan een PMO gevolgen hebben voor de rechtspositie van werknemers?

Een ‘gewoon’ (niet verplicht) PMO kan geen gevolgen hebben voor de rechtspositie van een werknemer. Dat kan wel het geval zijn wanneer verplichte periodieke keuringen onderdeel uitmaken van het PMO. Op grond van een aantal wetten bestaat er namelijk verplicht geneeskundig onderzoek voor specifieke groepen werknemers. Enkele voorbeelden: het medisch toezicht bij het werken met radioactieve stoffen en ioniserende straling, zoals vastgelegd in de Besluiten stralenbescherming Kernenergiewet; het geneeskundig onderzoek van bestuurders van voertuigen op grond van de Wet personenvervoer.

Wat wordt er gedaan met de informatie over de gezondheid van onze medewerkers?

De uitvoerders van het PMO behandelen individuele gegevens vertrouwelijk. Ze vallen onder het medisch beroepsgeheim. PMO moet bovendien voldoen aan de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP). Deze wet bepaalt dat gegevens alleen mogen worden gebruikt voor het doel waartoe ze zijn verzameld, en regelt onder andere de wijze van opslag en de bewaringstermijnen.

In de rapportage door de uitvoerders van het PMO aan het bedrijf mag geen informatie staan die tot individuele medewerkers te herleiden is. Het feit dat u als werkgever betaalt, geeft u niet het recht om inzage te hebben in de medische dossiers van uw medewerkers.

Wat gebeurt er met een werknemer die een verhoogd gezondheidsrisico blijkt te hebben?

Werknemers met een verhoogd gezondheidsrisico worden doorverwezen naar de bedrijfsarts of reguliere zorg. Tevens worden er van te voren afspraken gemaakt over de mogelijkheden tot de in te zetten interventies naar aanleiding van risicofactoren. Hierbij kunt u denken over mogelijkheden tot individuele (leefstijl)coaching, workshops en trainingen.

Uitvoering PMO

Wat doet een arbodienst bij een PMO?

Het PMO wordt uitgevoerd en georganiseerd door de professionals van ArboNed. De vitaliteit- en gezondheidsdeskundige, bedrijfsarts en consultants kunnen hier een rol in spelen.

Wie beslist of een PMO in een bedrijf wordt uitgevoerd?

De directie of Raad van Bestuur van een organisatie neemt de beslissing om een PMO te laten uitvoeren. Dit gebeurt na een fase van oriëntatie, waarin de organisatie samen met de bedrijfsarts informatie verzamelt en consultaties uitvoert, en de ondernemingsraad haar standpunt bepaalt.

Wie beslist in een kleine organisatie (zonder ondernemingsraad) of een PMO in een bedrijf wordt uitgevoerd?

Dat is meestal de directie.

Wie bepaalt de inhoud van het PMO?

De bedrijfsarts adviseert uw organisatie bij het maken van een voorstel voor de inhoud van het PMO. Dat voorstel wordt vervolgens bekeken door de directie/Raad van Bestuur en – indien aanwezig - de ondernemingsraad. De directie stelt ten slotte de inhoud van het PMO vast.

Wie voert een PMO uit?

Het PMO wordt uitgevoerd door één of meer arbo-professionals. Bij de uitvoering zijn de vitaliteit- en gezondheidsdeskundige, eventueel samen met de bedrijfsarts en consultants betrokken.

Wie is van werkgeverskant betrokken bij de uitvoer van een PMO?

Samen met de contactpersoon van uw organisatie, zoals bijvoorbeeld de personeelsmedewerker/manager of directie, wordt de organisatie en uitvoering van het PMO besproken. Na uitvoering van het PMO evalueren wij gezamenlijk het PMO en geven we adviezen voor vervolgacties.

Hoe wordt een PMO uitgevoerd?

PMO is een reeks van activiteiten die bedrijf en arbo-professionals gezamenlijk uitvoeren. De Leidraad PMO van de NVAB beschrijft dat proces in een vijftal fasen, die elk een reeks acties omvatten. Bedrijfsartsen volgen deze stappen.

Fase 1. Oriëntatie en besluitvorming

1. projectgroep opzetten en consulteren
2. doelen kiezen
3. budgettaire mogelijkheden vaststellen
4. beslissing nemen

Fase 2. Voorbereiding

1. taken verdelen
2. inhoud vaststellen
3. instanties en professionals contracteren
4. uitvoering plannen

Fase 3. Uitvoering: individugerichte activiteiten

1. screeningstest uitvoeren
2. signaleringsvragenlijst invullen
3. functionele geschiktheid onderzoeken
4. aanvullende diagnostiek uitvoeren
5. individugerichte interventies adviseren

Fase 4. Uitvoering: groepsgerichte activiteiten

1. groepsanalyse en groepsrapportage opstellen
2. groepsinterventies uitvoeren

Fase 5. Evaluatie en vervolgplanning

1. evalueren en vervolg plannen

Wat voor onderzoeken worden binnen PMO uitgevoerd?

Welke onderzoeken uw organisatie laat uitvoeren hangt natuurlijk samen met de doelstellingen die u nastreeft en de branche waarin uw organisatie actief is. Binnen PMO is het volgende onderzoek mogelijk (in de praktijk wordt hieruit een beperkte keuze gemaakt):

• Vragenlijsten over gezondheid en werkbeleving
• Lichamelijk onderzoek
• Orgaanfunctie-onderzoek van ogen, oren, longen of hart
• Laboratoriumonderzoek

Hoe vaak moet een PMO worden uitgevoerd?

Voor PMO is geen standaardtermijn voor herhaling te geven. Het hangt af van de ervaringen met eerdere PMO’s en van factoren die met het werk in uw organisatie samenhangen:

1. de ernst van de gezondheidsschade die bij een gegeven blootstelling in het werk zou kunnen optreden;
2. de kans dat die schade werkelijk optreedt;
3. de snelheid waarmee die schade optreedt.

Gaat het om ernstige schade, met een grote kans van optreden in relatief korte tijd, dan zal het PMO vaak moeten plaatsvinden, bijvoorbeeld tweemaal per jaar. Dit kan het geval zijn bij het werken met bepaalde giftige of allergene stoffen.

De ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging heeft instemmingsrecht over de vraag hoe vaak een PMO in uw bedrijf moet worden uitgevoerd. Bij ontbreken van een OR of personeelsvertegenwoordiging hebben de werknemers adviesrecht.

Hoe kan ik er zeker van zijn dat ons PMO van goede kwaliteit is?

Zorgvuldige uitvoering van het PMO is van groot belang, voor u en uw werknemers. U kunt zeker zijn van goede kwaliteit als:

• er gebruik is gemaakt van de Leidraad PMO van de NVAB
• de acties zijn gebaseerd op bewijs uit de medische literatuur. Dat is het geval als de richtlijnen van de NVAB, het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten en/of het CBO gebruikt zijn
• rekening is gehouden met de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO). Deze wet regelt de verhouding tussen arts en cliënt. Deze relatie komt (ook bij PMO) tot stand op basis van vrijwilligheid
• rekening is gehouden met de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP). Deze wet bepaalt dat gegevens alleen mogen worden gebruikt voor het doel waartoe ze zijn verzameld, en regelt onder andere de wijze van opslag en de bewaringstermijnen.

Doet men in het buitenland ook aan PMO?

De kaderrichtlijn van de Europese Commissie uit 1989 over veiligheid en gezondheid op het werk, geeft in artikel 14 het PMO (workers’ health surveillance) een belangrijke plaats. Elke lidstaat van de EU moet het PMO dan ook een plaats geven in de nationale wetgeving. Er zijn wel verschillen tussen de lidstaten. PMO heet in het Verenigd Koninkrijk health surveillance, in Frankrijk spreekt men van de visite annuelle en in Duitsland worden op grote schaal Arbeitsmedizinische Vorsorgeuntersuchungen uitgevoerd. In enkele Zuideuropese landen is een jaarlijkse geneeskundige verklaring vereist dat men (nog) geschikt is voor de eigen functie.

De International Labour Office (ILO) heeft richtlijnen geformuleerd voor een technisch en ethisch verantwoorde uitvoering van de gezondheidsbewaking van werknemers.

Wat gebeurt er na het uitvoeren van een PMO?

Bij een regulier PMO

Werknemers krijgen na de medische test direct een advies van de vitaliteit- en gezondheidsdeskundige. De belangrijkste uitkomsten krijgen zij ook mee in een ‘gezondheidspaspoort’. Eventueel kan er een doorverwijzing volgen.

De werkgever ontvangt na de uitvoering van het PMO een groepsrapportage en een advies met handvatten voor vervolgacties. Een PMO geeft inzicht in de situatie, maar als er verbetering nodig is, zal daar actie op ondernomen moeten worden. Dat kunnen acties zijn die de werkgever zelf uitvoert en/of in samenwerking met ArboNed.

Bij een ePMO

Na het invullen van de online vragenlijst ontvangen de werknemers direct het persoonlijke gezondheidsrapport. Alleen zij kunnen dit inzien. Als het bedrijf meer dan 15 medewerkers heeft, dan is het mogelijk een groepsrapportage aan te vragen. Na aanleiding van het rapport kunnen de medewerkers vragen stellen aan onze vitaliteitsexperts. Kiest men voor de groepsrapportage dan krijgt men een toelichting en advies van onze vitaliteitexperts.

Hoe kan ArboNed helpen bij een PMO?

Met het PMO van ArboNed kunt u aan uw wettelijke verplichtingen voldoen. Wij spelen graag in op uw specifieke situatie en bieden daarom verschillende varianten van het PMO aan:

• ePMO: een snel en betaalbaar online onderzoek
• PMO Persoonlijk: een uitgebreide gezondheidscheck
• PMO Vitaal: een maatwerk onderzoek

Bepaalde branches, zoals de bouw, offshore en VCA-bedrijven dienen altijd een PMO aan te bieden waar een fysiek onderzoek deel van uitmaakt. U bent als werkgever verantwoordelijk vast te stellen welk PMO van toepassing is.

Meer over het PMO