Verzuim door stress op steeds jongere leeftijd
Utrecht, 18 maart 2015 – Het gemiddelde verzuim in 2014 bedraagt 3.9%, en is hoger dan het verzuim in 2013 (3,8%). Ook is de gemiddelde verzuimduur toegenomen van 24 dagen in 2013 naar 29 dagen in 2014. Stressklachten vormen de belangrijkste verzuimoorzaak en komen op steeds jongere leeftijd voor. Dit blijkt uit een analyse van ArboNed, gebaseerd op ruim 1 miljoen werknemers.
In de zomer van 2014 zag ArboNed al dat verzuim na een jarenlange daling, stabiel bleef. Het is een bekend verschijnsel dat verzuim fluctueert met de economische ontwikkeling. Gaat het economisch slechter, dan neemt het verzuim af en bij economisch herstel stijgt verzuim. “De verklaring voor deze parallel is gelegen in de disciplinetheorie. Bij economische recessie stijgt werkloosheid en zijn mensen bang hun baan te verliezen. Gaat het economisch beter, dan stijgt het aantal banen en hebben mensen weer wat te kiezen op de arbeidsmarkt. We nemen het dan wat minder nauw met de discipline om tijdens ziekte toch te proberen naar het werk te gaan”, aldus Dr. Corné Roelen, bedrijfsarts en epidemioloog bij ArboNed.
Verzuim door stress
Roelen vervolgt: “Verzuim met stressgerelateerde klachten is verder gestegen. In 2013 werd langdurig verzuim in 29% van de gevallen veroorzaakt door stress. Afgelopen jaar had 33% van het langdurig verzuim te maken met stress, vooral onder 25-34 jarigen. Daarmee verschuift psychisch verzuim naar een jongere leeftijdscategorie. In het eerste decennium van deze eeuw zag ArboNed een piek in psychisch verzuim onder 35-44 jarigen. In 2013 was 43% van het langdurig verzuim in deze leeftijdscategorie stressgerelateerd, terwijl dit onder 25-34 jarigen in 2014 bijna 50% was. ArboNed signaleert in 2014 zelfs dat stressklachten de belangrijkste verzuimoorzaak is onder jonge werknemers <25 jaar, die nog maar net op de arbeidsmarkt komen kijken.
Baanonzekerheid
“Flexibilisering van de arbeidsmarkt zou dit kunnen verklaren”, aldus Dr. Ilona van Beek, research consultant bij ArboNed, met generatieverschillen op het werk als thema. Banen voor het leven zijn tegenwoordig eerder uitzondering dan regel. Sinds het begin van de economische crisis eind 2008 is het aantal werknemers met een vaste arbeidsrelatie met ruim een half miljoen geslonken. In het vierde kwartaal kwam het aantal vaste werknemers uit op 4,8 miljoen (bron: CBS). Jonge werknemers werken in opeenvolgende tijdelijke banen. Tijdelijke contracten gaan gepaard met baanonzekerheid wat een belangrijke oorzaak van stress is. Bij mensen met een tijdelijk contract gaat de disciplinetheorie veel minder op dan bij werknemers in vaste banen. En dan kan de stress van een onzeker arbeidsperspectief – ook bij economisch herstel - een oorzaak zijn van psychisch verzuim.”
Vastzitten
ArboNed constateert dat de huidige jonge werknemers in een lastige tijd de arbeidsmarkt zijn ingestroomd, waarbij het moeilijk is een baan te vinden die past bij de ambities en competenties. Van Beek: “Veel jonge werknemers zitten ‘vast’ in een baan die niet voldoet aan de verwachtingen die ze vooraf hadden van hun carrière, ze vervullen functies die niet goed bij hen passen. Vanuit de context dat ze blij moeten zijn dat ze een baan hebben, hebben ze weinig vertrouwen in de toekomstige kansen.”
Hoge verwachtingen
Flexibilisering van de arbeidsmarkt betekent ook dat jonge werknemers een grote(re) verantwoordelijkheid hebben voor hun eigen carrière. Zij moeten zich blijven ontwikkelen en bouwen aan een sociaal netwerk om hun positie op de arbeidsmarkt zeker te stellen. Van Beek: “Dit is mogelijk extra lastig voor degenen die net tot de arbeidsmarkt zijn toegetreden. Bovendien heeft deze laatste groep met grote veranderingen in korte tijd te maken: zij moeten een nieuwe identiteit vormen en hebben grotere verantwoordelijkheden dan voorheen. Ook hebben zij vaak hoge verwachtingen die niet matchen met de werkelijkheid. Hun enthousiasme verdwijnt als sneeuw voor de zon. Frustratie en onverschilligheid blijven over.”
Verplichtingen thuis
Van Beek vervolgt: “De zorgdruk neemt toe door allerlei maatschappelijke ontwikkelingen. De laatste jaren zijn meer vrouwen toegetreden tot de arbeidsmarkt (arbeidsdeelname vrouwen 2014: 58,1%, bron: CBS) en is het aantal eenoudergezinnen toegenomen (in 2014 535 870 eenoudergezinnen, bron: CBS). De verplichtingen thuis leiden vaak tot tijdsdruk en stress. Dit geldt met name voor jonge gezinnen en geeft een grotere kans op burn-out.” Ook bij de oudere werknemers neemt de zorglast toe door de combinatie van mantelzorg en werk.
Bijna de helft van de mantelzorgers is tussen de 45 en 65 jaar. In deze leeftijd hebben veel mantelzorgers naast de zorg voor hun gezin en hun werk ook de zorg voor hulpbehoevende ouders. Van de werkende beroepsbevolking combineert 1 op de 7 werknemers werk met mantelzorgtaken (bron: Stichting Werk & Mantelzorg).
Inzicht
Eind 2013 is het ministerie van SZW de campagne ‘Herken de Druppel’ gestart. De campagne heeft als doel stress bespreekbaar te maken op de werkvloer. ArboNed roept werkgevers op om stress aan te pakken. Veel psychisch verzuim is te voorkomen door vroegtijdig het gesprek met werknemers aan te gaan. Roelen: “Elke werkgever krijgt vroeg of laat te maken met verzuim door stress. Wij zien in de praktijk dat werkgevers die weten welke risico’s ze lopen, tijdig investeren in preventie. Want als werknemers ziek worden door stress, dan zitten ze gemiddeld 180 dagen thuis.”
Neem voor meer informatie contact op met:
Linda van den Bergh
Manager Communicatie & PR
06 150 821 27
linda.van.den.bergh@arboned.nl
